Hoe creëer je een teamcultuur waarin iedereen zich gehoord, gezien én gemotiveerd voelt? Het antwoord ligt in verbindend leiderschap, aldus Martijn de Ruiter, Project Engineer bij Packland Procesmechanisatie BV en student Technische Bedrijfskunde bij Bedrijfskunde Opleiding Utrecht. Voor de module Leiderschap & Teammanagement schreef hij het volgende essay.
Inleiding
In deze woelige wereld is de rol van verbindend leiderschap van cruciaal belang in het samenwerken, verbinden en richting geven. Of je nu in een online omgeving of fysiek aanwezig bent, iedereen wil graag gezien worden en erbij horen (Ria van Dinteren & Katelijn Nijsmans). Dat wil niet zeggen dat een verlangen om het gevoel van zelfsturing te hebben betekent dat je onafhankelijk wordt van anderen (Wawoe, 2021). Samen bereik je nu eenmaal meer.
Verbindend leiderschap stuurt en verbindt een team waardoor het de beste resultaten oplevert voor de organisatie. Dat betekent dat je je stijl steeds laat aansluiten op de situatie waarin de organisatie, team of persoon verkeerd. Een team leiden is dus geen baasje spelen maar werken aan het zelfsturend leervermogen en de zelfstandigheid van het team, iedereen in zijn kracht zetten en zo de kwaliteiten van de teamleden optimaal benutten (Vroemen, 2024). In dit essay verken ik de essentie van verbindend leiderschap, met een focus op drie kernwoorden: laagdrempelig, sturen en humor.
Laagdrempeligheid: vertrouwen bouw je door benaderbaar te zijn
Laagdrempeligheid is een van de fundamenten van verbindend leiderschap. Leiders die laagdrempelig zijn, zijn toegankelijk en benaderbaar. Dit betekent dat teamleden zich vrij voelen om ideeën, zorgen en feedback te delen zonder angst voor negatieve gevolgen. Dit is alleen mogelijk wanneer de psychologische veiligheid van het team op orde is. Het is namelijk zo dat succesvolle teams niet noodzakelijk meer fouten maken dan minder succesvolle teams, maar ze praten er meer over in plaats van ze te verzwijgen (Sofie Willox). Door erover te praten kunnen nieuwe ideeën/oplossingen naar voren komen die er weer voor zorgen dat de kwaliteit en het resultaat van het team verbeterd wordt.
Laagdrempeligheid gaat hand in hand met toegankelijkheid. Leiders die regelmatig contact hebben met hun teamleden, die luisteren naar hun zorgen en feedback serieus nemen, bouwen vertrouwen op. Medewerkers voelen zich gesteund en zijn bereid om risico’s te nemen, wetende dat ze een leider achter zich hebben staan die hen begrijpt en waardeert.
Extra noodzakelijk is dit wanneer je moet leidinggeven aan twee teams die hetzelfde doel hebben maar beide hun eigen resultaat opleveren. Door laagdrempelig en toegankelijk te zijn zullen beide teams je in vertrouwen nemen en ontstaat er een mogelijkheid om richting te geven om beide teams goed op elkaar aan te laten sluiten.
Sturing: richting geven zonder controle te verliezen
Hoewel verbindend leiderschap de nadruk legt op verbinding, betekent dit niet dat leiders passief zijn of geen richting geven. Integendeel, het vereist een actieve rol in het sturen van het team. Leiders moeten in staat zijn om de sterke en zwakke punten van hun teamleden te herkennen en ze in te zetten waar ze goed in zijn. Teamleden moeten niet doen waar ze niet goed in zijn omdat hieruit vaak stress en burn-outklachten uit voortkomen (Wawoe, 2021).
Een verbindende leider stelt duidelijke doelen en verwachtingen. Teams die duidelijke doelen stellen zullen beter presteren. En in plaats van een top-down benadering, waarin instructies worden gegeven zonder ruimte voor input, nodigt een verbindende leider teamleden uit om deel te nemen aan het proces. Hierdoor voelen medewerkers zich niet alleen gehoord, maar zijn ook betrokken bij de beslissingen die hen aangaan. Hiermee heeft verbindend leiderschap de kenmerken van transformationeel leiderschap. Transformationele leiders inspireren en motiveren hun teamleden om boven hunzelf uit te stijgen. Ze zijn effectief in het stimuleren van verandering en het opbouwen van een sterke organisatiecultuur.
Vrijheid en vertrouwen geven betekent niet dat je je medewerkers compleet loslaat of verwaarloost. Je kunt het alleen geven als werknemers zelfstandig durven te werken. Hiervoor is een vertrouwde en veilige werksfeer nodig. Door meer in te zetten op persoonlijke groei, verbondenheid en autonomie zal een teamlid een betere bijdrage kunnen leveren voor de organisatie (Wawoe, 2021). En dat is uiteindelijk natuurlijk het belangrijkste resultaat binnen het verbindend leiderschap.
Humor: verbind en ontspan met een lach
Een vaak onderbelicht aspect van verbindend leiderschap is de rol van humor. Het maken van een grapje kan de spanning verlichten, de sfeer verbeteren en mensen samenbrengen. Humor kan dienen als een verbindende factor, vooral in stressvolle situaties. Het helpt om de focus te verleggen van problemen naar oplossingen, en moedigt een positieve mind-set aan wat essentieel is voor innovatie en groei. In het kader van de twee verschillende teams is het wel van belang om het gevoel van humor van de beide teams aan te voelen.
Mensen die positief denken verschillen niet zo veel van mensen die negatief denken. Ze denken allebei en geloven beiden in wat ze denken, ze richten beiden hun aandacht op een deel van de werkelijkheid. Het is goed je te realiseren dat ‘’A negative mind will never give you a positive life’’. Leer je aandacht te richten op positieve dingen. Op het goede, niet op het slechte. Op wat je hebt, niet op wat er ontbreekt.
Blijven lachen is ook voor een leidinggevende van groot belang. Mocht het niet helemaal zo gaan zoals je voor ogen had, vergeet dan niet te lachen. Het is één groot leerproces en van fouten kun je leren. Niet het vallen is het falen, het niet meer opstaan is het falen. Leer met humor naar je eigen onhandigheid te kijken. (Rijk Binnekamp)
Conclusie: verbindend leiderschap als succesfactor
De impact van verbindend leiderschap op de organisatie kan niet worden onderschat. Medewerkers die zich gewaardeerd en gehoord voelen, zijn meer geneigd om hun best te doen en bij te dragen aan het succes van de organisatie. De keuze voor de drie kernwoorden: laagdrempelig, sturen en humor is bewust. Door laagdrempelig en benaderbaar te zijn, te sturen op waar teamleden goed in zijn en humor in te zetten kunnen leiders een cultuur creëren waarin medewerkers zich gewaardeerd, gehoord en gemotiveerd voelen. Uiteindelijk zal dat leiden tot iets wat door het team, organisatie en/of klanten als succes wordt bestempeld.
-Martijn de Ruiter
Meer leren over Leiderschap en Teammanagement? De module is onderdeel van de opleiding Bedrijfskunde, de opleiding Bedrijfskunde in de Zorg, de opleiding Technische Bedrijfskunde en de opleiding Projectmanagement.
Bekijk de module Leiderschap & Teammanagement en vraag geheel vrijblijvend een persoonlijk adviesgesprek aan. In dat gesprek kijken we graag of de opleiding bij je past en kun je al je vragen stellen.
